خوشنویسی از دیدگاه اسلام

بدان! به درستی خط سری است نهفته در آموزش استاد و کمال و قوام آن به فزونی تمرین و صفای درون است.

خط از مهم ترین دستاوردهای بشری است و هنگامی مورد عنایت قرار خواهد گرفت که زیبا و خوش منظر باشد.

نیاکان با ذوق ما در راستای پاسخ به نیاز فطری و روح کمال طلب خود، دست به تغییر، تحول و تطور خط زده اند و طی قرنها خطوط مختلفی پدید آورده اند که هر یک دارای کاربرد خاص و زیبایی قابل توجهی است.

در این میان خط نستعلیق که برگرفته از دو خط زیبای نسخ و تعلیق است، مخلوق ذوق و سلیقه هنرمندان و خوشنویسان سرزمین عزیزمان ایران است که به مرور زمان تکامل یافته و در میان خطوط به عروس خطوط اسلامی لقب گرفته است و این از آن روست که در طراحی این خط تناسب اجزای حروف و منحنی های موزون آنها موجد زیبایی حیرت انگیزی است که آن را از سایر خطوط اسلامی متمایز می سازد. این خط به عنوان خط رسمی کشور ما شناخته شده و به خط فارسی نیز مشهور است که خطی باوقار و خوانا است.

خوشنویسی از قدیمی ترین هنر ها به شمار میرود که در همه دوره ها توسط خوشنویسیان و خطاطان در بسیاری از معابد و مساجد، لوح‌ها، کتیبه‌ها و کتاب ها هنرنمایی میکرده. از آنجایی که  هنر خوشنویسی یکی از برترین هنر های اسلامی و تزئینی است پس از گذشت سال های بسیاری هنوز از تازگی و سر زندگی خاصی برخودار است. 

هنر خوشنویسی بیشتر برای آراستن متون دینی به کار گرفته شده است و همین زیبایی و شکوه از نظر بینندگان چشم نوازی آنها را دو چندان کرده است.

خوشنویسی نشان دهنه روح لطیف و سرزنده هنر آفرین که به آثار و نوشته جلوه و زیبایی ماندگاری میبخشد.

حضرت امام علی‌(ع) در تشویق‌ به‌ خوشنویسی‌ فرموده‌‌اند:

«علیکم‌ بِحُسْن‌ الخط‌ِّ فانّه‌ مِن‌ مفاتیح‌ِ الرِّزِِ.»

بر شما باد «خط‌ّ زیبا»، چراکه‌ آن‌ از کلیدهای‌ روزی‌ است‌.

همیشه آثار بسیار ارزشمندی با هنر زیبای خوشنویسی خلق شده است که بیشتر آنها مربوط به قرآن و به خصوص «بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم» است . 

هنرمندانی هستند که نمایشگاه هایی از تابلو های زیبای برگزار میکنند که تنها «بسم‌الله الرحمن‌ الرحیم‌» را با نوآوری ها . ابداعات خاص به شکل های مختلفی تحریر کرده اند که همگان را مبهوت زیبایی خود میکنند.

در روایات آمده است که روزی امیرالمؤمنین‌(ع) به‌ شخصی‌ نگاه‌ کرد که‌ «بسم‌الله الرحمن‌ الرحیم‌» می‌نوشت‌ فرمود:

«آن‌ را نیکو بنویس‌، هر که‌ بسم‌الله را خوب‌ بنویسد آمرزیده‌ می‌شود.»

درتوصیه‌ای‌ که‌ ایشان به‌ کاتب‌ خود عبیدالله بن‌ ابی‌رافع‌ در مورد نحوه نگارش‌ داشت‌، چنین‌ فرمودند:

«در دوات‌ خود لیقه‌ بینداز، نوک‌ قلم‌ را دراز بگیر، میان‌ سطرها را فاصله ‌بینداز، حروف‌ را نزدیک‌ به‌ هم‌ بنویس‌، که‌ مراعات‌ این‌ نکات‌، برای‌ زیبایی‌ خط نیکوتر است‌.»

دقت‌ امام علی‌‌(ع) به‌ چگونگی‌ مرکب‌ِ خطاطی‌ و نوک‌ قلم‌ و فاصله‌ سطور و نزدیکی‌ حروف‌ و ترکیب‌ زیبای‌ کلمات‌ و نقشی‌ که‌ این‌ امور در پدید آوردن‌ زیبایی‌ برای‌ خط دارد از این‌ حدیث‌ مشهود است‌ و جلوه‌ای‌ از روح‌ هنری‌ آن‌ امام‌ را نشان‌ می‌دهد.

در احادیث‌ آن‌ حضرت‌، توصیفاتی‌ برای‌ به‌  کار‌گیری رنگ‌های‌ مختلف‌ وجود دارد، جای‌ بسی است‌. همچنین‌ ‌در نهج‌البلاغه‌ در موارد متعددی‌ به‌ بیان‌ هنرمندانه ‌سرگذشت‌ اشخاص‌ و اقوام‌ و گروه ها می‌پردازد و در دلنشین‌ و مؤثر ساختن‌ بیان‌ خویش‌ برمخاطبان‌ از این‌ عنصر بهره‌ می‌گیرد.