دایی جان ناپلئون دوران مدرن: جنگ کازرون ترانه علیه شعر!

یزدان سلحشور
شاعر و منتقد
آنهایی که رمان دایی جان ناپلئون ایرج پزشکزاد را خوانده اند یا آنهایی که در دهه پنجاه، مجموعه تلویزیونی اش را [که از بهترین آثار روزگار سینمای موج نو است] به کارگردانی ناصر تقوایی دیده اند یا آنهایی که نسخه رنگ رو رفته و ناقص آن را در روزهای «ویدئو های نوارکوچک» رؤیت کرده اند یا خوشبخت هایی که توانسته اند نسخه باکیفیت و نسبتاً کاملش را از موزه سینما تهیه کنند و ببینند، حتماً به یاد دارند که بزرگ ترین افتخار شخصیت دایی جان، جنگ کازرون بوده که با آب و تاب توسط پیشکارش مش قاسم بازروایی می شده و در حد جنگ واترلوی ناپلئون بناپارت گسترش می یافته! در حالی که در اصل، بیشتر از نزاعی کوتاه مدت میان مأموران حکومتی و یاغیان نبوده است. در واقع، تفکر دایی جان ناپلئونی که همه رویدادهای جهان را حاصل جنگ جهانی متفقین علیه خودش می دید، مبدأش به همین جنگ کازرون برمی گشت؛ حالا به قول خدابیامرز عمران صلاحی:«حکایت ماست!» شعر مدرن کم مخاطب و گاه بی مخاطب، ترانه را مسئول همه ناکامی ها می بیند و از اواخر دهه چهل، این سوءتفاهم، هی بیشتر و بیشتر شده تا حدی که حتی شاعری پرمخاطب چون شاملو هم، یکی از خوانندگان موسیقی پاپ را که برخی شعرهایش را به ترانه بدل و نسل نو را با آنها آشنا کرده بود، انکر الاصوات خوانده بود که دفترهای شعرش را از هیچ دستبردی معاف نمی کرد!
تصنیف گو هم شاعر است؟!
مشکل البته از دنیای خاکستری عصر مدرن شروع نشد که «مکان» به عنوان یک محور بنیادین، بدل به «شخصیت» شود در آوازهای مردی که با گیتارش، از روزگار غریبی خود در پایتخت ایران در روزگار پهلوی دوم بخواند؛ مشکل، مال خیلی قبل ترها بود از همان روزگار حکومت ...

[ مشاهده متن کامل دایی جان ناپلئون دوران مدرن: جنگ کازرون ترانه علیه شعر! در روزنامه ایران ]