آموزش خط تحریری اصل سوم ترکیب

آموزش خوشنویسی با خودکار و آموزش زیبا نویسی به عنوان اولین هدف سایت خوش خطی بوده و با ارائه انواع آموزش ها بسته به سلیقه و نیاز هنرجویان سععی کرده تا بهترین خدمات را ارائه دهد و همه هنرآموزان و هنرجویان خط تحریری از خدمات سیت استفاده کنند در کنار ارائه پکیج آموزش خط تحریری که بیش از ۶/۵ ساعت فیلم آموزشی بوده و می تونید از فروشگاه سایت خوش خطی تهیه کنید با دنبال کردن آموزش رایگان خط تحریری که در این بخش ارائه شده است می توانید به پیشرفت خوش خط نویسی خود کمک کنید.

در ادامه به بیان اصل سوم در خط تحریری که ترکیبات می باشد میپردازیم:

ترکیب عبارت است از جایگاه و موقعیت مفردات نسبت به کلمات مجاور به گونه ای که مفردات در مجموع سطر به گونه ای چینش شوند که منسجم و هماهنگ شوند و کمکل یکدیگر در زیبایی شوند و سطر را زیباتر کنند

حسن ترکیب در سطر چهار شاخصه مهم دارد:

• فاصله مفردات از هم
• سوار شدن برخی مفردات
• صعود آخر سطرها
• استفاده از کشیده

فاصله مفردات از هم:

یکی از شاخصه های حسن ترکیب در سطر رعایت فاصله بین مفردات است که در زیبایی سطرها تاثیر ویژه ای دارد

در سطر اول فاصله مفردات یکنواخت و متعادل نیست لذا علی رغم زیبایی مفردات به جهت عدم رعایت فاصله به زیبایی سطر لطمه وارد شده است اما سطر دوم به جهت رعایت فاصله بین مفردات زیباتر به نظر میرسد.

نکته: سنجش مقدار فاصله بین مفردات در خط تحریری تقریبی و ذهنی است که با تمرین و تکرار زیاد آموخته میشود ( در خط درشت فاصله بین مفردات با معیار یک نقطه سنجیده میشود)

نکته: فاصله بین نقطه ها با مفردات نیز باید رعایت شود که در بخش نقطه توضیح داده شده است مراجعه کنید به ( آموزش خط تحریری قوائد نگارش نقطه ) 

نکته: همان فاصله ای که بین کلمات است بین حروف یک کلمه نیز می باشد ( مثال سطر زیر را ببینید) 

در بیت بالا دقیقا همان فاصله ای که بین کلمات است بین حروف آن نیز می باشد

سوار شدن برخی مفردات: 

اساسا حروف و کلمات در خط نستعلیق به سه دسته ریز اندام، متوسط اندام و درشت اندام تقسیم میشوند

قاعده: قاعده و اصل اولیه در مفردات این است که بر روی خط کرسی بنشینند اما در سطر نویسی سوار شدن برخی از مفردات ریز اندام بر روی مفردات قبل از خود معمول و مطلوب است.

در دو سطر بالا سطر دوم به جهت سوار شدن برخی از مفردات نسبت به سطر اول کوتاهتر و زیباتر شده است

فواید:

با توجه به دو سطر بالا مشخص میشود که فایده سوار نمودان برخی مفردات ریز اندام در سطر دو چیز است:

• زیباتر کردن سطر: در سطر دوم بالا مفردات ( د- حا – حو – شد ) سوار شده اند و سطر از زیبایی بیشتری برخوردار شده است و این بدان جهت است که سوار شدن برخی مفردات فضاهای خالی سطر را بهتر پوشش میدهد و سواد و بیاض سطر را تنظیم می کند

نکته: کلمه (شد ) اگرچه ریز اندام نیست ولی چوندر آخر سطر آمده سوار شده است

• کوتاه کردن سطر: در خط نستعلیق این قابلیت و توان وجود دارد که میتوان به وسیله سوار کردن و یا سوار نکردن برخی کلمات، سطر را کوتاه یا بلند کرد. 

با توجه به دوسطر نمونه بالا مشاهده می کنید که سطر اول به واسطه قرار گرفتن همه مفردات بر خط کرسی و سوار نکردن آنها بلندتر شده و سطر دوم به جهت سوار کردن برخی مفردات کوتاهتر شده است.

نکته: زیبایی سطر به واسطه سوار شدن مفردات ریز بستگی به جایگاه نشستن آنها دارد، بنابر این هرگاه در سطر جایگاه مناسبی برای شوار شدن مفردات ریز یافت شد میتوان اقدام نمود و در غیر اینصورت سوار کردن مفردات ریز در جایگاه نا مناسب مضر به زیبایی است و باید از فراط پرهیز کرد 

به دو سطر زیر توجه کنید، در سطر اول به جهت نامناسب بودن جایگاه نشستن دو کلمه (که و شد ) به زیبایی سطر لطمه وارد شده تسن اما در سطر دوم همه مفردات در جایگاه مناسبی نشسته اند و سطر زیباتر شده است

نکته: برای شناخت جایگاه های مناسب جهت نشستن و سوار شدن مفردات ریز نیاز به تجربه و تمرینات مداوم و مشق نظری زیاد است تا به مرور آموخته شود اما به طور کلی دوایر و کشیده های تخت مانند زیر بهترین جایگاه جهت نشستن مفردات ریز در همانجا است

به متن زیر توجه کنید، در سطر زیر مفردات ( خو – ر – با – شو – کر – ها – آ ) بر روی دوایر و کشیده های تخت سوار شده اند 

نکته: سوار شدن مخصوص مفردات ریز اندام نیست، بلکه مفردات متوسط اندام نیز در شرایط و جایگاه مناسب می توانند سوار شوند

در متن فوق مفردات متوسط اندام ( عبا – سپا ) سوار شده اند و بر زیبایی سطر افزوده اند

نکته: کلمات درشت اندام هیچگاه در وسط سطر بر روی کلمه قبل سوار نمیشوند اما بسیاری از مواقع قسمتی از یک کلمه روی کلمه قبلی سوار میشود و بقیه آن روی خط کرسی می نشیند

در متن فوق قسمتی از مفردات درشت اندام ( عقل – سنا – همنشینی – خلا ) بجهت هماهنگی و پر کردن فضای خالی و در راستای حسن ترکیب بر روی کلمه قبلی سوار شده اند.

نکته: برای رغایت شاخصه صعود آخر سطرها ، که در سر فصل بعد مطرح میشود، هر کلمه ای چه درشت اندام و یا غیر آن، در آخر سطر قرار بگیرد بصورت کامل یا فقط قسمتی از آن صعود کرده و سواری می شود.

صعود آخر سطرها :

یکی از شاخصه های حسن ترکیب و زیبایی سطر صعود و بالارفتن آخرین کلمه سطر است و فرقی نمیکند گه آن کلمه ریز اندام باشد یا درشت اندام

فایده:

فایده این صعود عبارتست از افزودنی تعادل و انسجام در مجموعه سطر زیر انتهای سطر به منزله توقف گاه سطر است و با صعود آخرین کلمه در سطر، بسته شدن سطر و توقف مفردات تداعی شده و حالت ایستایی و تعادل برقرا می شود .

در سطر اول ( ت – سط ) صعود کرده و روی نفردات قبل سوار شده و روی مفردات قبل سوار شده است و بهمین جهت هماهنگی بیشتری احساس شده و بسته شدن سطر کاملا مشهود است. اما سطر دوم به جهت عدم صعود و قرار گرفتن (ت و ست ) بر روی خط کرسی بسته نشده و احساس میشود که سطر همچنان ادامه دارد و یک حالت افتادگی در آخر سطر دیده می شود.

نکته: دز سطرهای طولانی و در برخی شرایط خاص میتوان چندین مفردات را در آخر سطر سوار کرد

نکته: در مورد کشیدن کلمات در سطر باید از افراط و تفریظ پرهیز نمود بلکه در شعرنویسی معمولا در مصزعهای بلند تا تعداد ۳ کشیده میتوان استفاده کرد و در نثر نویسی نهایتا در هر سه الی پنج کلمه میتوان از یک کشیده استفاده کرد.

برخی مطالب و شکل های ذکر شده در آموزش بالا برگرفته شده از کتاب دانشنامه آموزش خط تحریری می باشد.

 آموزش جامع خط تحریری و خوشنویسی با خودکار (دانلود کل مجموعه)دانلود دوره مقدماتی مجموعه آموزش خط تحریری و خوشنویسی با خودکار

فرمت: تصویری + jpg قابل پخش بر روی موبایل، تبلت، کامپیوتر و دستگاه پلیر خانگی

حاوی بیش از ۳۸۰ دقیقه ( ۶ ساعت و ۲۰ دقیقه) فیلم آموزشی

۱٫۲۸ گیگابایت فایل آموزشی فقط بیست و نه هزارتومان!